Sankcje, jakie grożą podmiotowi za niewykonanie obowiązkowej dokumentacji podatkowej cen transferowych dzielą się na sankcje podatkowe, sankcje karno-skarbowe oraz sankcje karne.

Sankcje podatkowe

Sankcja 50% w zakresie różnicy pomiędzy dochodem zadeklarowanym a ustalonym przez organ podatkowy 

Podstawową sankcją jest 50% stawka podatkowa określona w art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.  Zgodnie z tymi przepisami nieprzedłożenie dokumentacji podatkowej wobec wystąpienia obowiązku jej sporządzenia skutkuje sankcją w wysokości 50% podatku od wartości różnicy pomiędzy dochodem ustalonym przez organ podatkowy a zadeklarowanym przez podatnika. Zastosowanie stawki 50% nie zwalnia osób odpowiedzialnych za sprawy finansowe i gospodarcze w spółkach lub osoby prowadzące działalność gospodarczą lub będące wspólnikami spółek osobowych od odpowiedzialności na podstawie przepisów Kodeksu Karnego Skarbowego.

Określenie dodatkowego zobowiązania podatkowego przez organy podatkowe (dla założenia, iż przedłożono dokumentację podatkową). W tym zakresie, podatnik któremu organ podatkowy ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe jest zobowiązany wpłacić zaległość podatkową wraz z odsetkami należnymi za okres od momentu powstania obowiązku podatkowego.

Sankcje karno-skarbowe

Grzywna do 120 stawek dziennych
Kodeks karny skarbowy w art. 80 § 1 stanowi, że nieprzedłożenie w terminie 7 dni od dnia żądania (termin zawity) dokumentacji podatkowej, którą charakteryzuje się na gruncie polskiego prawa podatkowego jako informację podatkową, grozi karą grzywny do 120 stawek dziennych w przypadku, gdy po przeprowadzonym postępowaniu podatkowym powstanie dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani też przekraczać jej czterystu krotności. Przy obecnym, obowiązującym w 2014 roku poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę rozpiętość możliwej wymierzonej kary wynosi od 560 zł do 2 688 000 zł.

Grzywna do 720 stawek dziennych, kara pozbawienia wolności, albo obydwie kary łącznie
Ustawodawca przewiduje sankcje nie tylko ze względu na niewykonanie czy nieprzedstawienie wymaganej dokumentacji podatkowej, ale także za nierzetelne jej przygotowanie. KKS w art. 54 § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeśli sąd zdecyduje się zastosować najwyższą przewidzianą w przepisie ilość stawek dziennych, to zakres kary wyniesie od 40 320 zł. do 16 128 000 zł. Ustawa przewiduje, że jeśli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, tj. nie przekracza 200-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, sprawca czynu określonego w art. 54 § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Oznacza to, że kara pozbawienia wolności grozi podatnikom w sprawach, których wartość przekracza w 2014 roku 336 000 zł.

Grzywna do 240 stawek dziennych
Za złożenie nieprawdziwej informacji podatkowej zgodnie z art. 80 § 3 KKS grozi również sankcja w wysokości do 240 stawek dziennych. W tym przypadku rozpiętość możliwej wymierzonej kary wynosi 13 440 – 5 376 000 zł.W przypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Osobista odpowiedzialność przewidziana dla sprawcy czynu powinna spowodować, że dołoży on wszelkich starań, by dokumentacja podatkowa, której przygotowanie leży w jego obowiązkach, była wykonana z należytą starannością i na podstawie prawdziwych informacji.

Sankcje karne

Kara pieniężna w wysokości od 1 do 8% przychodu
Zgodnie z Ustawą o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeśli osoba fizyczna działająca w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach obowiązku lub uprawnienia do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej bądź osoba dopuszczona do działania za zgodą lub wiedzą takiej osoby, popełni przestępstwo skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym określonym w przytaczanym wyżej art. 54 Kodeksu karnego skarbowego . Podmiot zbiorowy za takie przestępstwo skarbowe osoby fizycznej podlega karze pieniężnej w wysokości od 1 do 8% przychodu osiągniętego przez podmiot w roku poprzedzającym wydanie orzeczenia lub, w przypadku przychodu niższego niż 1000000 zł, wydatków poniesionych w roku poprzedzającym wydanie orzeczenia przez sąd.

Ustawa o podatku dochodowym mówi o obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej nie tylko w przypadku transakcji dokonywanej z podmiotem powiązanym, ale również „innych zdarzeń„. Co należy rozumieć pod pojęciem innych zdarzeń?

Pomiędzy podmiotami powiązanymi zachodzą różne zdarzenia gospodarcze, a nie tylko „transakcje”, które mają istotny wpływ na dochód (stratę) podatnika. W związku z powyższym od 1 stycznia 2017 r. obowiązkiem dokumentacyjnym nie są objęte jedynie transakcje, ale również inne istotne zdarzenia.

Mimo iż Ustawodawca nie wprowadził definicji „innych zdarzeń”, w uzasadnieniu projektu zmian Ustawy o podatku dochodowym wymienił przykładowe inne zdarzenia:

• umowy o zarządzaniu płynnością,
• umowy o podziale kosztów.

Inne zdarzenia cechują się tym, że:
a) nie mieszczą się w kategorii pojęcia transakcji,
b) zostały ujęte w księgach podatkowych w trakcie roku podatkowego,
c) ich warunki zostały ustalone (lub narzucone) z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o CIT oraz
d) mają istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika.

Do innych zdarzeń można zatem zaliczyć przykładowo naliczone, a nie zapłacone odsetki od pożyczki.

Obowiązkiem dokumentacyjnym objęte są jednak tylko istotne zdarzenia.

Za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika, uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których łączna wartość przekracza w roku podatkowym równowartość 50 000 euro, z tym że w przypadku podatników, których przychody w rozumieniu przepisów o rachunkowości, w roku poprzedzającym rok podatkowy przekroczyły równowartość:
1) 2 000 000 euro, lecz nie więcej niż równowartość 20 000 000 euro – za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekracza w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 50 000 euro powiększoną o 5000 euro za każdy 1 000 000 euro przychodu powyżej 2 000 000 euro;
2) 20 000 000 euro, lecz nie więcej niż równowartość 100 000 000 euro – za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość przekracza w roku podatkowym kwotę stanowiącą równowartość kwoty 140 000 euro powiększoną o 45 000 euro za każde 10 000 000 euro przychodu powyżej 20 000 000 euro;
3) 100 000 000 euro – za takie transakcje lub inne zdarzenia uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których wartość w roku podatkowym przekracza kwotę stanowiącą równowartość kwoty 500 000 euro.

Jeżeli przychody lub koszty w rozumieniu ustawy o rachunkowości przekroczyły w poprzednim roku równowartość 2 mln EUR, podatnicy są zobowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej istotnych transakcji lub innych zdarzeń, dokonywanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Jednym z obligatoryjnych elementów dokumentacji na poziomie podstawowym (dokumentacji lokalnej) jest opis danych finansowych podatnika, pozwalający na porównanie rozliczeń z danymi wynikającymi z zatwierdzonego sprawozdania finansowego, jeżeli obowiązek jego sporządzenia wynika z obowiązujących podatnika lub spółkę przepisów o rachunkowości.

Na czym polega opis danych finansowych?

Najprościej rzecz ujmując, z dokumentacji cen transferowych musi wynikać uzgodnienie danych zaprezentowanych w dokumentacji podatkowej z danymi zaprezentowanymi w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym.

Jeśli w sprawozdaniu finansowym zamieścimy notę dotyczącą transakcji z podmiotami powiązanymi, wystarczy, że w dokumentacji podatkowej nawiążemy do tej noty i dołączymy sprawozdanie (lub wybrane jego strony) do dokumentacji cen transferowych. Często jednak jest tak, że noty tak szczegółowej nie zamieszczamy (bo obowiązek dotyczy tylko takich transakcji, które były zawarte na warunkach nierynkowych). Wówczas w dokumentacji podatkowej musimy zaprezentować porównanie wartości transakcji do przychodów / kosztów wykazanych w sprawozdaniu finansowym.