Kontrakty długoterminowe a sprawozdanie finansowe
Jednym z obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego są dodatkowe informacje i objaśnienia, w których należy m.in. zawrzeć informacje na temat wyceny kontraktów długoterminowych. Z pewnością każdy z Was o nich słyszał, być może niektórzy mieli przyjemność ich bliższego poznania w praktyce. Czy wiecie, czym w zasadzie są kontrakty długoterminowe?
Zdecydowaną większość umów zawieranych między kontrahentami stanowią umowy standardowe, to znaczy takie, które dotyczą bieżących zamówień dostaw lub świadczenia usługi. Księgowe ujęcie tego typu transakcji nie jest trudne, bowiem nie ma w zasadzie większych problemów z jednoznacznym przyporządkowaniem przychodów i kosztów, które ma miejsce w krótkim okresie rozliczeniowym.
Innym przykładem umów są tzw. usługi ciągłe – choć i one nie nastręczają większych problemów. Usługi ciągłe to m. in. umowy na dostawę energii czy wody, usług telekomunikacyjnych, gazu etc. Najczęściej umowy te są zawierane na dłuższy czas (od kilkunastu do kilkudziesięciu miesięcy lub na czas nieokreślony), okresy rozliczeniowe są w nich w miarę stałe (np. rozliczenie za usługi telekomunikacyjne obejmujące okres jednego miesiąca). Oznacza to, że dokładnie możemy oszacować ich wycenę na podstawie faktur.
Poza tym występuje jeszcze inny rodzaj umów, o których możemy powiedzieć, że są specyficzne. Są to umowy, których charakter (sposób realizacji) jest trudno mierzalny, a specyficzna wycena ma swoje źródło w nierównomiernym rozłożeniu przychodów i kosztów. Przykładowo, załóżmy, ze przedmiotem transakcji jest usługa polegająca na budowie wiaduktu kolejowego. Przedsiębiorca musi najpierw ponieść koszty związane z budową tego wiaduktu, która to budowa trwa kilka – kilkanaście miesięcy. Możliwe, oczywiście, jest etapowe rozliczanie inwestycji (po wykonaniu określonych prac), jednakże nie będzie tutaj mowy o równomiernym rozkładzie kosztów i przychodów. To jest właśnie przykład kontraktu długoterminowego – tzw. niezakończonych usług, które mimo iż nie zostało zdefiniowane w ustawie o rachunkowości w sposób bezpośredni, to jednak szczegółowe wytyczne w tym zakresie znajdziemy w KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”. W najbliższym czasie przedstawimy Wam zasady wyceny tychże kontraktów oraz przybliżymy problemy z nimi związane.
Z naszego audytorskiego doświadczenia wynika, że jest to jeden z mniej lubianych tematów (oczywiście, nie tak, jak rachunek przepływów pieniężnych czy podatek odroczony), ale z drugiej strony – jest to temat bardzo ciekawy. Dla początkującego audytora stanowi niemałe wyzwanie – w zasadzie w kontraktach „dotykamy” niemalże każdego dokumentu księgowego;)
