Author Archives: 24ea

Powiązania pomiędzy podmiotami dzielą się na trzy typy: kapitałowe, osobowe (udział w zarządzaniu lub kontroli) oraz rodzinne. Rodzaje powiązań zostały wyszczególnione w art. 11 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (PIT) – oraz odpowiednio w art. 25 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Powiązania kapitałowe istnieją w sytuacji, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiada prawo głosu wynoszące co najmniej 5% wszystkich praw głosu w drugim podmiocie lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem. Powiązania kapitałowe występują w przypadku posiadania udziałów w kapitale innego podmiotu.

Powiązania osobowe mogą zaistnieć poprzez łączenie funkcji członka zarządu i rady nadzorczej bądź innej funkcji kierowniczej w dwóch różnych podmiotach lub poprzez sprawowanie funkcji w jednym z podmiotów przy jednoczesnym posiadaniu udziałów w wysokości co najmniej 5% w drugim podmiocie.

Powiązania rodzinne występują pomiędzy osobami ze sobą spokrewnionymi i spowinowaconymi. Ma to znaczenie w momencie, gdy osoby takie sprawują funkcje lub posiadają udziały w podmiotach przeprowadzających ze sobą transakcje.

Jeżeli podmiot powiązany przedstawi organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej opis transakcji dotyczącej usług o niskiej wartości dodanej, organy te dokonują badania rynkowości w pierwszej kolejności na podstawie przedstawionego opisu.

Przez usługi o niskiej wartości dodanej, rozumie się usługi o charakterze rutynowym, wspomagające działalność główną usługobiorcy, ogólnie bądź łatwo dostępne, które nie przyczyniają się do powstania dużej wartości dodanej dla usługodawcy lub usługobiorcy.

Opis transakcji dotyczącej usług o niskiej wartości dodanej powinien obejmować w szczególności:

1) wskazanie rodzaju świadczonej usługi wraz z uzasadnieniem zakwalifikowania usługi jako usługi o niskiej wartości,

2) potwierdzenie, że usługa została wykonana, oraz szczegółowe wyjaśnienie dotyczące racjonalności nabycia usług, w tym uzyskanych lub oczekiwanych korzyści;

3) opis i uzasadnienie sposobu świadczenia usług;

4) wykaz wydatków ponoszonych przez podmioty powiązane, związanych ze świadczonymi usługami, wraz z ich opisem i analizą;

5) wykaz wydatków akcjonariusza;

6) opis klucza podziału kosztów;

7) katalog usług na żądanie wraz z ich opisem;

8) wskazanie sposobu kalkulacji wynagrodzenia należnego za świadczone usługi oraz jego wysokości wraz z uzasadnieniem dla zastosowanej metody i sposobu jej stosowania;

9) dokumentację możliwą do przedstawienia.

Do wydatków związanych z wykonywanymi usługami o niskiej wartości dodanej zalicza się koszty bezpośrednio i pośrednio związane ze świadczoną usługą, z wyłączeniem wydatków akcjonariusza. Przez wydatki akcjonariusza rozumie się wydatki ponoszone przez podmiot posiadający udziały (akcje) w drugim podmiocie powiązanym, które przynoszą korzyści wyłącznie podmiotowi posiadającemu udziały (akcje) w drugim podmiocie powiązanym.

Sposób podziału kosztów ponoszonych przez podmioty powiązane w związku ze świadczonymi usługami o niskiej wartości dodanej zastosowany w ramach tych usług powinien być analizowany przy uwzględnieniu warunków, jakie ustaliłyby pomiędzy sobą podmioty niezależne.

Jeżeli podatnik udzieli podmiotowi powiązanemu z tym podatnikiem pożyczki (kredytu) lub otrzyma taką pożyczkę (kredyt) niezależnie od ich celu i przeznaczenia albo też udzieli lub otrzyma w jakiejkolwiek postaci gwarancję lub poręczenie, ceną rynkową za taką usługę są odsetki lub prowizja bądź inna forma wynagrodzenia, jakie uzgodniłyby za taką usługę, świadczoną na porównywalnych warunkach, podmioty niezależne.

Wartość rynkową odsetek określa się na podstawie wysokości najniższych odsetek, jakie dany podmiot musiałby zapłacić podmiotowi niezależnemu za uzyskanie kredytu (pożyczki) na podobny okres w porównywalnych warunkach.

Dokonując określenia wartości rynkowej odsetek należy uwzględnić wszystkie istotne okoliczności związane z konkretnym przypadkiem, a w szczególności:

1) kwotę pożyczki (kredytu) oraz okres, na jaki została udzielona;

2) charakter i cel pożyczki (kredytu);

3) ryzyko i zabezpieczenie pożyczki (kredytu), z uwzględnieniem specjalnych warunków, jakie pożyczkodawca (kredytodawca) mógłby przyznać pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) niezależnemu;

4) walutę pożyczki (kredytu), ryzyko zmian kursów walut, kosztów środków zabezpieczających pożyczkę (kredyt) oraz środków ograniczających ryzyko zmiany kursów walut;

5) wysokość prowizji.

Przy określaniu wartości rynkowej dóbr niematerialnych lub usług w transakcjach między podmiotami powiązanymi organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej w pierwszej kolejności badają, czy niezależne, racjonalnie działające podmioty zawarłyby taką transakcję na warunkach, jakie ustaliły podmioty powiązane.

W przypadkach kiedy racjonalnie oczekiwane korzyści podmiotu zawierającego taką transakcję są w sposób oczywisty mniejsze niż poniesione w związku z tą transakcją wydatki, a podmiot nie wskaże racjonalnych przyczyn uzasadniających ich poniesienie w określonej wysokości, organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej zbadają prawidłowość określenia wysokości poniesionych wydatków.

Przy badaniu bierze się pod uwagę również inne koszty warunkujące korzystanie z danego dobra lub usługi.

Przy szacowaniu dochodów organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej określają koszty ponoszone przez podmioty powiązane na reklamę, proporcjonalnie do osiąganych przez te podmioty korzyści z reklamy. Jeżeli jeden podatnik ponosi koszty reklamy, z której korzyści osiąga również podmiot powiązany z tym podatnikiem, uznać wówczas należy, że ten pierwszy podmiot wykonuje usługi handlowe w granicach, w jakich odpowiadają one co do natury i zakresu usługom prowadzonym przez niezależne przedsiębiorstwo reklamowe.

W szczególności, w celu określenia proporcjonalności ponoszonych wydatków na reklamę, której prowadzenie przynosi potencjalne korzyści dwóm lub większej liczbie podmiotów powiązanych, uwzględnić należy, na jakich rynkach prowadzona jest reklama, oraz udział sprzedaży reklamowanych dóbr i usług poszczególnych podmiotów powiązanych na rynkach objętych reklamą.

Analiza porównywalności transakcji powinna uwzględniać stosowaną strategię gospodarczą, w przypadku gdy miała ona wpływ na wartość transakcji. Strategia gospodarcza obejmuje w szczególności:

1) stosowanie cen promocyjnych przy wchodzeniu na dany rynek;

2) czasową obniżkę zysków w zamian za wyższe zyski długoterminowe;

3) ponoszenie przez pewien okres wyższych kosztów w celu utrzymania się na rynku lub zdobycia nowego;

4) wprowadzanie na rynek innowacyjnych produktów lub usług.

Wpływ czynników związanych z realizacją deklarowanej przez podmiot strategii gospodarczej nie może być brany pod uwagę w przypadkach, gdy późniejsze działania tego podmiotu nie potwierdzają realizacji danej strategii, chyba że brak takiej realizacji wynika z przyczyn od podmiotu niezależnych, których nie mógł on przewidzieć, podejmując daną strategię.

Analiza porównywalności transakcji powinna uwzględniać warunki określone w porównywanych transakcjach w takim stopniu, w jakim różnice między tymi warunkami mogą mieć wpływ na wartość rynkową przedmiotu transakcji.

Do warunków transakcji mogących mieć wpływ na wartość rynkową przedmiotów porównywanych transakcji zaliczyć można w szczególności:

1) terminy, warunki i formy płatności;

2) okres, w jakim realizowana jest transakcja, oraz czynniki związane z upływem czasu;

3) terminowość realizacji transakcji;

4) zabezpieczenia realizacji transakcji.

Analiza porównywalności transakcji dokonywanych na różnych rynkach powinna uwzględniać warunki istniejące na porównywanych rynkach w takim stopniu, w jakim warunki te mają wpływ na wartość rynkową transakcji zawieranych na tych rynkach. Zaliczyć do nich należy w szczególności:

1) wielkość i położenie danego rynku oraz charakter tego rynku (detaliczny lub hurtowy);

2) stosunek podaży do popytu na dane dobra lub usługi, siłę nabywczą konsumentów, siłę przetargową dostawców oraz stopień konkurencji;

3) dostępność dóbr i usług substytucyjnych oraz ryzyko z tym związane;

4) istotę i zakres rządowej regulacji rynku oraz stopień ryzyka prowadzenia działalności na danym rynku;

5) poziom i strukturę kosztów związanych z transakcją na danym rynku;

6) czas trwania transakcji, w szczególności istnienie cyklu ekonomicznego, biznesowego lub cyklu życia produktu.

Przeprowadzenie analizy porównywalności składa się w szczególności z następujących etapów:

1) ogólnej analizy informacji dotyczących podatnika i jego otoczenia gospodarczego;

2) analizy warunków ustalonych lub narzuconych pomiędzy podmiotami powiązanymi, w szczególności na podstawie wykonywanych przez nie funkcji, angażowanych aktywów i ponoszonych ryzyk, w wyniku której należy zidentyfikować czynniki ekonomicznie istotne w badanych okolicznościach sprawy, z uwzględnieniem ust. 3;

3) sprawdzenia, czy istnieje możliwość porównania warunków ustalonych lub narzuconych pomiędzy podmiotami powiązanymi z warunkami stosowanymi przez dany podmiot z podmiotami niezależnymi;

4) identyfikacji i weryfikacji porównywalnych warunków ustalanych przez podmioty niezależne;

5) wyboru metody najbardziej właściwej w danych okolicznościach sprawy z uwzględnieniem określonych zasad, a następnie określenia konieczności stosowania wskaźnika zyskowności i wybór jego rodzaju odpowiedniego dla wybranej metody;

6) identyfikacji danych porównawczych dla wybranej metody na podstawie czynników ekonomicznie istotnych oraz określenia konieczności dokonania poprawek;

7) analizy uzyskanych danych porównawczych.

Przy przeprowadzaniu analizy porównywalności przedmiotów transakcji należy uwzględnić różnice cech charakterystycznych dóbr, usług lub innych świadczeń, które są przedmiotem porównywanych transakcji, w zakresie, w jakim te cechy mogą mieć wpływ na wartość rynkową przedmiotów transakcji oraz stosowaną metodę.

W szczególności cechami charakterystycznymi przedmiotów transakcji mającymi wpływ na wartość rynkową, podlegającymi uwzględnieniu przy określaniu porównywalności wartości rynkowej tych przedmiotów na danym rynku, są w przypadku:

1) dóbr materialnych – fizyczne cechy tych dóbr, ich jakość, trwałość, dostępność, ewentualne obciążenia ich prawami osób trzecich, dostępność dóbr oraz usług z nimi związanych, a także wielkość dostawy;

2) dóbr niematerialnych – forma lub rodzaj transakcji, czas trwania i stopień ochrony tych dóbr oraz przewidywane korzyści związane z wykorzystywaniem tych dóbr;

3) usług oraz innych świadczeń – rodzaj, zakres i jakość takich usług i świadczeń.

W przypadku gdy stosowana metoda nie wymaga ścisłej porównywalności przedmiotów transakcji, analiza porównywalności powinna być przeprowadzona w odniesieniu do branży, której dotyczy dana transakcja.

Przy przeprowadzaniu analizy porównywalności podmiotów dokonujących transakcji na danym rynku należy uwzględnić przebieg transakcji, w tym funkcje, jakie wykonują dane podmioty w porównywanych transakcjach, uwzględniając analizę angażowanych przez nie aktywów, obejmującą również dobra materialne i niematerialne niezaliczone do aktywów, kapitał ludzki oraz ponoszone ryzyka. Analiza podmiotów uczestniczących w transakcji powinna określać, którzy z uczestników transakcji wykonują funkcje, angażują aktywa oraz ponoszą ryzyka ekonomicznie ważne, to jest takie, które są najistotniejsze dla tworzenia wartości i zysków powstających w wyniku transakcji.

Przy dokonywaniu analizy, uwzględnić należy w szczególności:

1) rodzaje funkcji pełnionych przez strony transakcji;

2) rodzaj i wartość zaangażowanych aktywów i dóbr materialnych, w szczególności gruntów, budynków, budowli, lokali, maszyn, urządzeń, środków transportu;

3) rodzaj i wartość zaangażowanych aktywów i dóbr niematerialnych;

4) stopień zaangażowania kapitału ludzkiego;

5) rodzaje i podział ryzyka gospodarczego i odpowiedzialności stron transakcji.

Podatnicy, których przychody lub koszty w rozumieniu ustawy o rachunkowości (a więc nie tylko z działalności podstawowej, ale również finansowej i pozostałe operacyjne) przekroczyły równowartość 2 mln EUR, są zobowiązani do sporządzenia tzw. dokumentacji podstawowej (lokalnej), do dnia 30 września 2018 r. za transakcje lub inne zdarzenia mające miejsce w 2017 roku.

Mimo iż ustawodawca nie narzuca formy sporządzania dokumentacji podstawowej (nakłada jedynie obowiązek sporządzenia kompletnej dokumentacji), to zarówno w Ustawie o CIT (art. 9a), jak i Ustawi o PIT (art. 25a) wymienia enumeratywnie, jakie elementy musi zawierać dokumentacja podatkowa lokalna, aby można było uznać ją za kompletną:

1. opis transakcji lub innych zdarzeń
2. opis danych finansowych podatnika
3. informacje o podatniku
4. dokumenty związane z transakcją lub innym zdarzeniem.

Opis transakcji lub innych zdarzeń, w tym umów zarządzania płynnością, umów o podziale kosztów, dokonywanych pomiędzy podatnikiem i podmiotami z nimi powiązanymi, powinien zawierać co najmniej:

a) wskazanie rodzaju i przedmiotu tych transakcji lub innych zdarzeń,
b) dane finansowe, w tym przepływy pieniężne dotyczące tych transakcji lub innych zdarzeń,
c) dane identyfikujące podmioty powiązane dokonujące tych transakcji lub ujmujące te zdarzenia,
d) opis przebiegu tych transakcji lub innych zdarzeń, w tym funkcji wykonywanych przez podatnika i podmioty z nimi powiązane, angażowanych przez nich aktywów bilansowych i pozabilansowych, kapitału ludzkiego oraz ponoszonych ryzyk,
e) wskazanie metody i sposobu kalkulacji dochodu (straty) podatnika wraz z uzasadnieniem ich wyboru, w tym algorytmu kalkulacji rozliczeń dotyczących tych transakcji lub innych zdarzeń oraz sposobu wyliczenia wartości rozliczeń wpływających na dochód (stratę) podatnika.

Opis danych finansowych podatnika powinien pozwolić na porównanie rozliczeń z danymi wynikającymi z zatwierdzonego sprawozdania finansowego, jeżeli obowiązek jego sporządzenia wynika z obowiązujących podatnika lub spółkę przepisów o rachunkowości.

Informacje o podatniku zawierają co najmniej opis:

a) struktury organizacyjnej i struktury zarządczej,
b) przedmiotu i zakresu prowadzonej działalności,
c) realizowanej strategii gospodarczej, w tym przeprowadzonych w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy przeniesień pomiędzy podmiotami powiązanymi istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk, mających wpływ na dochód (stratę) podatnika,
d) otoczenia konkurencyjnego.

Do dokumentacji należy także dołączyć dokumenty związane z transakcją lub innym zdarzeniem, a więc:

a) umowy, porozumienia zawarte pomiędzy podmiotami powiązanymi lub inne dokumenty, dotyczące transakcji lub innych zdarzeń, umowę spółki niebędącej osobą prawną, umowę wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, dokumentujące zasady przyznawania praw wspólnikom (stronom umowy) do udziału w zysku oraz uczestnictwa w stratach,
b) porozumienia w sprawach podatku dochodowego zawarte z administracjami podatkowymi państw innych niż Rzeczpospolita Polska, dotyczące transakcji lub innych zdarzeń, w szczególności uprzednie porozumienia cenowe.

Do sporządzenia dokumentacji podatkowej zobowiązani są ci podatnicy (zarówno podatku CIT, jak i PIT), których przychody lub koszty w rozumieniu ustawy o rachunkowości w poprzednim roku przekroczyły równowartość 2 mln EUR. Przychody lub koszty rachunkowe obejmują nie tylko przychody / koszty działalności podstawowej, ale również finansowe i pozostałe operacyjne!

Równowartość EUR przelicza się na PLN po średnim kursie ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski, obowiązującym w ostatnim dniu roboczym roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, którego dotyczy dokumentacja podatkowa.

Dla transakcji i innych zdarzeń mających miejsce w 2017 r. kurs wynosi 4,4240 EUR/PLN, co oznacza, że podatnicy, których przychody lub koszty rachunkowe w roku 2016 przekroczyły równowartość 8.848.000 PLN zobowiązani są do sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Należy przy tym zaznaczyć, że dokumentacja podatkowa została podzielona na trzy rodzaje (poziomy) – w zależności od osiągniętych przychodów / kosztów. Zatem im wyższe były przychody/ koszty w poprzednim roku, tym bardziej szczegółowy zakres informacji wymaganych do przygotowania.

Dokumentację podstawową sporządzają te podmioty, których przychody / koszty w poprzednim roku przekroczyły równowartość 2 mln EUR, a jednocześnie były mniejsze niż 20 mln EUR. Przy czym dokumentacja podstawowa obejmuje:
1. dokumentację lokalną
2. analizę danych porównawczych – analizę benchamarkingową, do sporządzenia której są zobowiązani ci podatnicy, których równowartość przychodów / kosztów przekroczyła 10 mln EUR.

Do sporządzenia mastef file (dokumentacji grupowej) zobowiązani są podatnicy, których przychody lub koszty przekroczyły równowartość 20 mln EUR, a jednocześnie były mniejsze niż 750 mln EUR.

Podatnicy, których przychody lub koszty były wyższe niż 750 mln EUR, sporządzają raportowanie według krajów (country – by – country reporting).